Prawidłowo przebiegająca ciąża wywołuje w organizmie matki szereg zmian we wszystkich układach, w tym także – w układzie krwionośnym i procesie hemostazy, który w tym czasie staje się zależny od wzrostu czynników krzepnięcia. W jego obrębie dochodzi do wyraźnego zahamowania aktywności osocza w procesie niszczenia ewentualnych skrzepów. W konsekwencji tych zmian następuje przesunięcie równowagi w stronę nadkrzepliwości, a ciężarna jest pięć razy bardziej zagrożona zakrzepicą. Do jakich jeszcze zmian hemostazy dochodzi w ciąży i co warto o nich wiedzieć?
Hemostaza w ciąży – najważniejsze zmiany w układzie krążenia
W czasie trwania ciąży (prawidłowej), w procesie hemostazy matki zachodzą istotne zmiany. Wśród najważniejszych należy wymienić niedokrwistość z rozcieńczenia, łagodną leukocytozę neutrofilową, łagodną małopłytkowość, pobudzenie krzepnięcia, a także zahamowanie fibrynolizy. Inne zmiany w procesie hemostazy matki to:
– zwiększone wytwarzanie trombiny, będące adaptacją do zbliżającego się porodu,
– wyraźny wzrost osoczowych czynników krzepnięcia fibrynogenu,
– wyraźny wzrost czynnika VII, VIII, X, XII i czynnika von Willebranda (maksymalny poziom osiągają przed porodem),
– niekiedy w ciąży można stwierdzić odporność na aktywowane białko C, zmniejszenie białka S i czynnika XIII,
Najczęstsze przyczyny zmian w układzie hemostazy w ciąży
Każda zmiana zachodząca w układzie hemostazy w czasie trwania ciąży ma określoną przyczynę. Do niedokrwistości najczęściej prowadzi niedobór żelaza (a po porodzie – zbyt duża utrata krwi w połogu), rzadziej – niedobór kwasu foliowego. Przyczyną małopłytkowości natomiast mogą być łagodna incydentalna małopłytkowość lub małopłytkowość immunologiczna.
Hemostaza przed porodem – zmiany III trymestru a przygotowanie organizmu do porodu
Zmiany w obrębie procesu hemostazy trwają przez całą ciąże i są zauważalne także w III trymestrze. W ostatnich miesiącach przed porodem wyraźnie wzrasta ilość produktów degradacji fibrynogenu. To dowód nie tylko na rozpad skrzepów, ale także – wystąpienie zjawiska kumulacji fibryny w macicy i łożysku. Te zmiany są konieczne, żeby mogło dojść do oddzielenia się łożyska po porodzie. Co ciekawe, przeobrażenia w procesie hemostazy mają jeszcze jeden cel – zabezpieczają ciężarną przed wystąpieniem krwotoku okołoporodowego.